MÜZİK

TÜRKÜ VE MANİLER

Tüm Anadolu insanı gibi, Adıyaman insanı da güncel yaşantısını, sevinç ve acılarını türkü ve manilerle dile getirir. Düğün, taziye ve mesire yerei gibi toplulukların oluşturduğu mekanlarda kimi eğlence, kimi ağıt kabilinde türkü ve maniler söylenir

Türküler çoğu kez saz (bağlama) eşliğinde söylenirken maniler genellikle müziksiz terennüm edilir. Bazen türküler söylenerek halaylar çekilir. Adıyaman’ın Türkiye çapında ünlenmiş bir çok türküsü vardır.  Türküler, genellikle uzun hava ve ağıt türündendir. ünlü türküleri arasında “Gölbaşına Vardım, Altın Yüzüğüm Kırıldı ve Türkmen Gelini” sayılabilir.

Fırat Nehri üzerin de demir çok türkü yakılmıştır. Bunlardan birinin öyküsü şöyle:

“Zamanın birinde Hamo Dayı, Fırat Nehrini geçerek Urfa’da askerliğini yapmakta olan oğlunu ziyaret etmek ister Fırat, İnsan ve hayvanların birlikte bindirileceği ilkel bir Sal ile geçilecektir.

Sala sabahın erken saatlerinde binilir. Ama nehrin tam ortasına gelindiğinde, salda bulunan bir atın ürkmesi ile Sal devrilir ve içindekilerle birlikte Hamo Dayıda boğulur. Ailesi, olaydan habersiz, günlerce onun yolunu gözler... Ama bir gün kara haber köye ulaşır... Dövülmeler, ağıtlar başlar....”

Fırat, Hamo Dayı gibi çok canlar  yakmıştır. Adıyaman’da, işte, Fırat’tan canı yananların söylediği ünlü “Fırat Türküsü”nün sözleri”:

FIRAT TÜRKÜSÜ (ANONİM) Kesin şu Fırat’ı  bu yıl akmasın Etrafına taşıt yakıp yıkmasın Talihsiz babamı alıp gitmesin Biricik yavruları yetim etmesin Oy aman Fırat, zalimsin Fırat Hainsin Fırat,dertliyim Fırat Talihsiz babamı suda yitirdim Zalim Fırat, Bize ölüm getirdin Taşındı Toprağımı Alıp götürdün Biricik Yavrularımı Yetim Ettin (Nakarat) Yanar ataş oldun dert yüreğimde Söyleyin siz bari dağlar, ne deyim Gönlüm gamda kaldı, gözlerim yolda Kederim kederime nasıl boyun eğeyim (Nakarat)

MANİ Tut dibinde unum var Allah’tan umudum var Eğer muradım olursa Dedelere mumum var su külekte bulanır Eşhan damda dolanır El atmayın Eşhana Oğlan gelir huğulanır Dam üstünde oturak Gelin kızlar oturak Oturmaktan ne çıkar Gelin olak kurtulak İrahan ektim evlek evlek Dadandı kara leylek Felek gözün kör ola Yardan ayırdın felek